Όλο και περισσότερα παιδιά, γεννιούνται πρόωρα από μητέρες θετικές στον κορονοϊό και παρόλο που είναι πολύ νωρίς για στατιστικά δεδομένα, υπάρχει σαφής τάση προς τον πρόωρο τοκετό. Επίσης παρά το γεγονός ότι τα παιδιά από Covid θετικές μητέρες, στη συντριπτική πλειονότητα γεννιούνται αρνητικά, ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 60% παρουσιάζει αναπνευστικά, νευρολογικά και σιτιστικά προβλήματα, ενώ διερευνάται σε μικρές μελέτες διεθνώς, το αν θα παρουσιάσουν στη συνέχεια της ζωής τους προβλήματα στο νευρικό σύστημα.
Οι διαπιστώσεις ανήκουν στην Παιδίατρο Νεογνολόγο, Δ/ντρια ΕΣΥ, Επιστημονικά Υπεύθυνη της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών της Γ Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Αττικόν» Άννα Δασκαλάκη. Η Διεθνώς Πιστοποιημένη σύμβουλος Γαλουχίας μιλάει στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» για τον σημαντικό ρόλο των νεογνολόγων, με αφορμή το πρόσφατο εξαιρετικά σπάνιο περιστατικό τοκετού διασωληνωμένης γυναίκας στο «Αττικόν».
H αντιμετώπιση της covid θετικής εγκύου μητέρας, όπως αναφέρει η ειδικός, είναι τριμερής και γίνεται από τον λοιμωξιολόγο, τον μαιευτήρα και το νεογνολόγο. «Στην πρόσφατη περίπτωση που πήρε μεγάλη δημοσιότητα και δικαίως, και φυσικά μας συγκίνησε όλους, αντιμετωπίσαμε ένα πολύ πρόωρο τοκετό, σε μαμά με πολύ βαριά συμπτώματα Covid-19, που θα χρειαζόταν διασωλήνωση. Ετέθη λοιπόν από τα άλλα δύο μέρη του συμβουλίου που συγκλήθηκε (λοιμωξιολόγο και μαιευτήρα) το ερώτημα για τον τερματισμό της κύησης πρόωρα, έτσι ώστε η μητέρα να διασωληνωθεί και να μπει στη μονάδα. Όμως αυτό θα σήμαινε μεγάλη επιβάρυνση για το μωρό».
Στο 40% η θνητότητα για νεογνά που γεννιούνται στις 28 εβδομάδες
Γιατί, όπως εξηγεί η κ. Δασκαλάκη, τα μωρά που γεννιούνται στις 28 εβδομάδες κύησης, όπου βρισκόταν η κύηση σε εκείνη τη φάση, κινδυνεύουν από θνητότητα σε ποσοστό 40%. Ενώ από το υπόλοιπο 60% που θα επιβιώσει, το 40% κινδυνεύει από πολλά νευροαναπτυξιακά προβλήματα. «Επίσης υπάρχει παγκόσμια εμπειρία με έγκυες 28-29 εβδομάδων που είχαν βαριά Covid πνευμονία, οι οποίες διασωληνώθηκαν, παρουσίασαν ύφεση, μπόρεσαν και συνέχισαν την κύηση και γέννησαν σε τελειόμηνη ηλικία. Έτσι λοιπόν εισηγηθήκαμε και ευτυχώς εισακουστήκαμε, από τα άλλα δυο μέρη της επιτροπής, την συνέχιση της κύησης, κι έτσι η μητέρα αυτή μεταφέρθηκε διασωληνωμένη και έγκυος στη μονάδα. Λόγω της αγωγής και της μυοχάλασης που λαμβάνει ο διασωληνωμένος ασθενής, τελικά προκλήθηκε τοκετός, ο οποίος δεν μπόρεσε να ανασταλεί και γεννήθηκε το μωρό 29 εβδομάδων, 1300 γραμμάρια». Αυτή η μία εβδομάδα, σύμφωνα με την παιδίατρο βελτίωσε σημαντικά την πρόγνωση του μωρού (σσ: το αν και πόσο καλά θα ζήσει) και τη νευροαναπτυξιακή του εξέλιξη .
Πώς εξελίσσεται η υγεία του μωρού που γεννήθηκε από διασωληνωμένη Covid θετική μητέρα
Το μωρό διασωληνώθηκε, έλαβε ειδική αγωγή για τη βελτίωση της λειτουργίας των πνευμόνων του, και είναι ήδη 4 εβδομάδες στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών στο «Αττικόν», σύμφωνα με την Επιστημονικά Υπεύθυνη της Μονάδας. Όπως, λέει, το βρέφος εδώ και λίγες ημέρες δεν έχει πλέον ανάγκη οξυγόνου, έχει φτάσει τα 1.760 γραμμάρια, αν και αντιμετωπίζει ακόμη κάποια προβλήματα σίτισης. Περιμένουμε να πάρει βάρος, να φτάσει γύρω στα 1.900 γραμμάρια, για να μπορέσουν να το πάρουν οι γονείς στο σπίτι. Δεν είναι σωστό να λέμε ότι χαίρει άκρας υγείας ένα μωρό, το οποίο είναι πολύ πρόωρο. Έχει ακόμη τα προβλήματα του, αλλά δεδομένης της προωρότητας πηγαίνει πολύ καλά, τονίζει η νεογνολόγος. «Η μητέρα είναι στο σπίτι με λίγο οξυγόνο, απ ότι μαθαίνουμε. Συνεχίζουμε να της στέλνουμε φωτογραφίες του μωρού στο κινητό, όπως γινόταν και όταν ήταν εδώ στο Νοσοκομείο. Ήταν πράγματι συγκινητικό που νοσηλευόταν αγκαλιά με το κινητό για να βλέπει το μωρό της. Επίσης έχουμε επιτρέψει το επισκεπτήριο στον πατέρα για να βλέπει το μωρό, γεγονός για το οποίο είναι ευγνώμονες τόσο η μητέρα όσο και ο ίδιος. Μας τηλεφωνούν, και συνεχώς μας λένε ότι μας νιώθουν οικογένεια τους».
Αττικόν: Επιτρέπεται το επισκεπτήριο γονέων στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών με μοριακό τεστ
Και το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι πώς κάτι τέτοιο συμβαίνει εν μέσω πανδημίας, αφού τα επισκεπτήρια έχουν ανασταλεί, πολλώ δε μάλλον σε Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας νεογνών. «Ακολουθούμε τις διεθνείς οδηγίες της ΠΟΥ, της UNICEF, της Αμερικανικής Παιδιατρικής Εταιρείας, της Πανευρωπαϊκής Νεογνολογικής Εταιρείας καθώς επίσης και της Ελληνικής Νεογνολογικής και Περιγεννητικής Εταιρείας. Σύμφωνα με αυτές τις οδηγίες, τα πρόωρα νεογνά για να μπορέσουν να αναπτυχθούν καλά μέσα στη μονάδα, έχουν απόλυτη ανάγκη και τους γονείς τους. Είναι λάθος η ιατροκεντρική αντιμετώπιση των πρόωρων νεογνών. Έχει φανεί, ότι μεγαλώνουν πιο γρήγορα τα μωρά που έχουν το γονιό δίπλα τους. Για αυτό και εμείς στη δική μας τη μονάδα επιτρέπουμε ακόμη σε όλες τις μητέρες να μπαίνουν μέσα με μάσκα και μέτρα προστασίας. Και βεβαίως κάνουν μία φορά τη βδομάδα όλες τεστ PCR (μοριακής ανίχνευσης κορονοϊού). Αυτό που έχει αλλάξει σε εμάς γιατί είμαστε φιλικό στα βρέφη νοσοκομείο με πιστοποίηση και από τη UNICEF, το πρώτο στην Ελλάδα, είναι ότι ενώ αφήναμε πάντα και τους δύο γονείς να μπουν, τώρα λόγω πανδημίας, έχουμε αφήσει τον πατέρα απέξω, και μπαίνει μόνο στην περίπτωση που η μαμά είναι θετική στον κορονοϊό ή και νοσηλεύεται».
Στο 1,9% η μετάδοση Covid-19 από τη μητέρα στο έμβρυο
Όσον αφορά το ερώτημα αν αυτά τα παιδιά γεννιούνται αρνητικά ή θετικά στην Covid-19, η κ. Δασκαλάκη αναφέρει ότι από τις 58 περιπτώσεις νεογνών από θετικές μητέρες που μέχρι τώρα έχει αντιμετωπίσει, τα 57 γεννήθηκαν αρνητικά. Το ένα είχε θετική PCR στο ρινοφαρυγγικό και στα κόπρανα, χωρίς όμως να μπορεί να πιστοποιηθεί η λοίμωξη του, γιατί η επόμενη PCR ήταν αρνητική, λέει η παιδίατρος και προσθέτει: Δεν μπορούμε να δώσουμε εξηγήσεις. Παγκοσμίως φαίνεται ότι είναι ελάχιστη η κάθετη μετάδοση (σσ: να γεννηθεί θετικό το βρέφος, από θετική μητέρα) και το ποσοστό ανέρχεται στο 1,9% των γεννήσεων από Covid, θετικές μητέρες.
Νευρολογικά, σιτιστικά και αναπνευστικά προβλήματα για το 60% των παιδιών που γεννιούνται από Covid θετικές μητέρες
Υπάρχουν άραγε επιπτώσεις της νόσου Covid-19 από τη μητέρα στο παιδί; Ναι βεβαίως απαντά η κ. Δασκαλάκη. «Αν και τα παιδιά είναι αρνητικά, εμείς βλέπουμε στη μονάδα μας ότι έχουν προβλήματα. Δηλαδή η μεγάλη πλειονότητα αυτών των παιδιών, ένα 60% παρουσιάζει διάρροιες, νευρολογικά, σιτιστικά, αλλά και αναπνευστικά προβλήματα, καθώς έχουν ανάγκη για οξυγόνο. Μέχρι τώρα δεν έχει πλήρως εξηγηθεί γιατί παρουσιάζονται αυτά τα προβλήματα, φαίνεται όμως ότι το δυσμενές ενδομήτριο περιβάλλον, λόγω της λοίμωξης της μητέρας, επηρεάζει τα νεογνά. Μπορεί να μην έχουν κορονοϊό, όμως χρειάζονται παρακολούθηση στη μονάδα, χρειάζονται βοήθεια, για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν σε αυτά τα συμπτώματα, χρειάζονται χρόνο νοσηλείας». Ένα άλλο ερώτημα που ταλανίζει ειδικά τους γονείς αυτών των παιδιών, είναι αν υπάρχει γνώση για το αν στη συνέχεια της ζωής τους εμφανίσουν κάποια προβλήματα υγείας. Σύμφωνα με την κ. Δασκαλάκη αυτή τη στιγμή υπάρχουν μόνο διεθνείς μελέτες, που είναι πολύ μικρές, λόγω του ότι η νόσος είναι καινούργια.
Μαγνητική εγκεφάλου σε όλα τα νεογνά που γεννιούνται από θετικές μητέρες
«Κάποιοι έχουν βρει προβλήματα στις μαγνητικές τομογραφίες και λένε ότι προσβάλλεται και το νευρικό σύστημα, και μπορεί να υπάρξουν αργότερα προβλήματα. Εμείς αυτό που έχουμε κάνει σαν πρωτόκολλο, είναι να βάλουμε όλα αυτά τα παιδιά σε μακροχρόνιο follow up, ώστε να παρακολουθήσουμε πως πάνε από νευροαναπτυξιακής πλευράς. Και κάνουμε σε όλα τα νεογνά που γεννήθηκαν από θετικές στον ιό μητέρες, μαγνητική εγκεφάλου, για να δούμε αν όντως υπάρχουν προβλήματα, σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε βρει κάτι, αλλά είναι μικρό το δείγμα μας. Και λόγω φόβου των γονιών, επειδή έχουν περάσει άσχημα, δεν έρχονται όλοι στο follow up δυστυχώς. Θα τους ξανακαλέσουμε σε δεύτερη φάση να εξετάσουμε τα παιδιά και θα μπορούμε να σας πούμε περισσότερα».
Άκρως σημαντικός ο ρόλος των νεογνολόγων
Καταλήγοντας η κ. Δασκαλάκη τονίζει ότι ο ρόλος των νεογνολόγων είναι πολύ σημαντικός, αφού αφορά στη διασφάλιση της καλύτερης υγείας του νεογνού, τη μείωση της μη αναγκαίας προωρότητας, τη συμβουλευτική στις άλλες ειδικότητες για την αγωγή της μητέρας ώστε να μην επηρεαστεί το έμβρυο, καθώς επίσης στον κατάλληλο χρόνο τοκετού, πάντα σε συνεννόηση με το μαιευτήρα. «Επίσης κατά τη διάρκεια του τοκετού της καισαρικής τομής, η αρμοδιότητα του νεογνολόγου είναι η σταθεροποίηση ή ανάνηψη του νεογνού αν χρειάζεται, η ασφαλής μεταφορά του στη μονάδα, η κατάλληλη υποστηρικτική αγωγή του πρόωρου με στόχο όχι μόνο την επιβίωση του, αλλά και τη σωστή νευρααναπτυξιακή εξέλιξη και πρόγνωση του».
