Η επιθετική πολιτική δασμών που εισήγαγε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στις εμπορικές ροές και στην ανάπτυξη των μεγάλων οικονομιών, ακόμα και πριν την επίσημη εφαρμογή τους, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία.
Ο πιο έντονος αντίκτυπος σημειώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το ΑΕΠ παρουσίασε μείωση 0,3% στο πρώτο τρίμηνο, γεγονός που αποτελεί την πρώτη αρνητική ανάπτυξη από το 2022, όταν η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει από την πανδημία. Η πτώση αυτή προκάλεσε έκπληξη, καθώς η ανάπτυξη είχε προηγουμένως καταγραφεί σε επίπεδα 2,3% το δ’ τρίμηνο του 2020, με τους αναλυτές να περιμένουν μόνο επιβράδυνση, αλλά όχι αρνητικούς ρυθμούς.
Η ξαφνική αύξηση των εισαγωγών κατά 51% στις ΗΠΑ, καθώς οι επιχειρήσεις προσπαθούσαν να ενισχύσουν τα αποθέματά τους πριν την επιβολή δασμών, συνέβαλε σημαντικά στην πτώση του ΑΕΠ, με τον αρνητικό αντίκτυπο να υπολογίζεται στις πέντε ποσοστιαίες μονάδες, ένα πρωτοφανές φαινόμενο για την οικονομία της χώρας.
Η συζήτηση περί δασμών ξεκίνησε αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ, με τις πρώτες επιβολές να σημειώνονται στα τέλη Φεβρουαρίου και στις αρχές Μαρτίου. Στις 2 Απριλίου ανακοινώθηκαν σαρωτικοί δασμοί που εκτίναξαν τον μέσο δασμολογικό συντελεστή πάνω από το 20%, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων εκατό ετών.
Αργότερα, οι δασμοί περιορίστηκαν στο 10%, με αναστολή εφαρμογής υψηλότερων ποσοστών για πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι κλαδικοί δασμοί στις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα (25%) καθώς και στα αυτοκίνητα υπήρξαν επίσης σημαντικοί.
Η μείωση των δημόσιων δαπανών κατά 5,1% και η πιο αργή αύξηση της κατανάλωσης (1,8% έναντι 4% προηγουμένως) συνέβαλαν επίσης αρνητικά στην οικονομία, αν και οι επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο αυξήθηκαν κατά 7,8% κυρίως λόγω της αυξημένης ζήτησης για εξοπλισμό.
Παρόλο που η συνολική εικόνα του ΑΕΠ δεν υποδεικνύει άμεση είσοδο σε ύφεση, η εμπορική πολιτική του Τραμπ έχει επηρεάσει αρνητικά την αμερικανική οικονομία. Κάποιοι αναλυτές προβλέπουν τη δυνατότητα ύφεσης στο β’ εξάμηνο του 2025.
Η γρήγορη αποθεματοποίηση στις ΗΠΑ οδήγησε σε αύξηση των εξαγωγών από την Κίνα και άλλους εμπορικούς εταίρους, αλλά οι παραγγελίες από την Αμερική μειώθηκαν σημαντικά μετά την επιβολή δασμών που φτάνουν σε απαγορευτικά επίπεδα (145%). Η πίεση στην κινεζική κυβέρνηση για μέτρα στήριξης της οικονομίας αυξάνεται, αν και η αποτελεσματικότητα αυτών παραμένει αβέβαιη.
Στην Ευρωζώνη, τα στοιχεία για το ΑΕΠ παρουσίασαν καλύτερες επιδόσεις από το αναμενόμενο, με αύξηση 0,4% στο πρώτο τρίμηνο. Ωστόσο, η επίδραση των δασμών αναμένεται να φανεί στα επόμενα στοιχεία, καθώς οι Ευρωπαίοι εξαγωγείς αντιμετωπίζουν τώρα δασμούς 10% και 25% στα αυτοκίνητα και τα μέταλλα, γεγονός που θα επηρεάσει αρνητικά και την ευρωπαϊκή οικονομία.
