Η έγκριση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ) συνιστά ένα σημαντικό βήμα για την κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, όπως αυτά απορρέουν από το Δίκαιο της Θάλασσας. Η κατάθεση του σχεδίου στην Κομισιόν αναμένεται να ενισχύσει την ευρωπαϊκή υπόσταση του χάρτη, που αποτυπώνει τις υφιστάμενες και δυνητικές θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας.
Ο χάρτης του ΘΧΣ περιλαμβάνει την οριοθετημένη ΑΟΖ βάσει των συμφωνιών με την Ιταλία και την Αίγυπτο, ενώ οι άλλες περιοχές παρουσιάζουν τη δυνητική ΑΟΖ, όπως ορίζεται από τον Ν. 4001/2011. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα καταγράφει τις διεκδικήσεις της επί της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας, απαντώντας έτσι στις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας.
Το επίσημο ελληνικό έγγραφο, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αποδίδει πλήρη επήρεια στις ηπειρωτικές ακτές και στα νησιά, συμπεριλαμβανομένου του Καστελλορίζου, επεκτείνοντας τη δυνητική ελληνική ΑΟΖ έως τα δυτικά όρια της κυπριακής ΑΟΖ.
Στον χάρτη αποτυπώνονται τα χωρικά ύδατα της χώρας, με ξεχωριστές επισημάνσεις για την πιθανή επέκταση των ορίων στα 12 ν.μ. Όλες οι πληροφορίες αυτές υπογραμμίζουν τη σημασία του Δικαίου της Θάλασσας, το οποίο είναι δεσμευτικό και για χώρες όπως η Τουρκία, που δεν έχουν υπογράψει τη σχετική Σύμβαση.
Η έγκριση του ΘΧΣ δεν αποτελεί ανακήρυξη ή οριοθέτηση της ΑΟΖ, αλλά αποτυπώνει τις ελληνικές θέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θέτοντας τη βάση για μελλοντικές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία και τη Λιβύη σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες.
Η αντίδραση της Τουρκίας στην έγκριση αυτή είναι αξιοσημείωτη, καθώς εκφράζει την πρόθεσή της να δημοσιεύσει τον δικό της Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, που θα αμφισβητεί τις ελληνικές διεκδικήσεις. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα τεταμένη, με τον καθορισμό της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα να προσθέτει μία ακόμα διάσταση στην υπόθεση.
Επιπλέον, η έγκριση του ΘΧΣ στέλνει το μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν προτίθεται να υποχωρήσει από τα κυριαρχικά της δικαιώματα, παρά τις απειλές και τις αντιδράσεις της Τουρκίας.
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αποτυπώνει τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις θαλάσσιες ζώνες, εστιάζοντας στην προστασία του περιβάλλοντος και την βιώσιμη ανάπτυξη, εκπληρώνοντας έτσι τις υποχρεώσεις της χώρας έναντι της Ε.Ε.
Η διαδικασία αυτή αναγνωρίζει τη σημασία της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς και της βιώσιμης εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων, όπως οι ενεργειακοί πόροι και η ιχθυοκαλλιέργεια.
Η Ελλάδα καθυστερούσε στην υποβολή του ΘΧΣ, καθώς η προθεσμία είχε λήξει από το 2021, με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να έχει επιβάλει προθεσμία για την έγκρισή του. Τώρα, με την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας, αναμένεται να ενισχυθεί η θέση της χώρας στην Ε.Ε.
