«Γιε μου, πού πας; Μάνα, θα πάω στα καράβια». Ο στίχος αυτός του ποιητή και ναυτικού Νίκου Καββαδία αποτυπώνει μια ολόκληρη εποχή, όταν η ναυτική εργασία ήταν η διέξοδος για χιλιάδες νέους. Σήμερα, η πραγματικότητα έχει αλλάξει σημαντικά, καθώς οι νέοι δεν επιθυμούν πια να μπαρκάρουν, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να μετρά μόλις 25.540 ναυτικούς από 120.000 που ήσαν εγγεγραμμένοι το 1970.
Σύμφωνα με μελέτη του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ), οι ναυτικοί που εργάζονται το 2023 παρουσίασαν αύξηση 5,7% σε σχέση με το 2022, αλλά αυτή η αύξηση δεν είναι αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες του ελληνόκτητου στόλου.
Που εργάζονται οι ναυτικοί; Το 2023, τα επιβατηγά πλοία απασχολούσαν 10.521 ναυτικούς, τα δεξαμενόπλοια 7.814 και τα φορτηγά 5.469. Εντυπωσιακή είναι η αύξηση του αριθμού των αρχιπλοιάρχων και αρχιμηχανικών, που ανήλθαν σε 1.292, σημειώνοντας αύξηση 60% σε σχέση με το 2020. Στην εκπαίδευση, οι δόκιμοι εκπαιδευόμενοι ναυτικοί έφτασαν τους 3.271, με το 10% αυτών να είναι γυναίκες.
Από αυτούς, 2.543 ναυτικοί εργάζονται σε πλοία με ελληνική σημαία, ενώ 728 αιτήθηκαν εξαγορά ναυτικής υπηρεσίας σε ξένα πλοία. Η εύκολη εξήγηση για την απροθυμία των νέων να μπαρκάρουν είναι ότι προτιμούν τη σταθερότητα μιας στεριανής δουλειάς, ακόμα κι αν αυτή δεν προσφέρει υψηλές αποδοχές. Ωστόσο, οι λόγοι είναι πιο περίπλοκοι.
Ο κ. Τσαγκάρης, συνταξιούχος ναυτικός, αναφέρει ότι παρά την πρόοδο της τεχνολογίας, οι συνθήκες εργασίας παραμένουν δύσκολες, με πολλές ώρες εργασίας και περιορισμένο χρόνο στα λιμάνια. Η γοητεία του επαγγέλματος φαίνεται να έχει χαθεί, αν και οι οικονομικές απολαβές παραμένουν ένας σημαντικός παράγοντας για όσους επιλέγουν τη ναυτική ζωή.
