Η κατάσταση που διαμορφώνεται από τους «ανταποδοτικούς» δασμούς στις εισαγωγές από πάνω από 180 χώρες, όπως ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, αποδείχθηκε χειρότερη από τις ανησυχίες των επενδυτών, όπως φάνηκε από την πτώση στα χρηματιστήρια στο τέλος της εβδομάδας.
Οι παγκόσμιες τιμές των μετοχών σημείωσαν πτώση την Πέμπτη, με την κατάσταση να επιδεινώνεται την Παρασκευή, μετά την αντίδραση της Κίνας που ανακοίνωσε δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές και περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών προς τις ΗΠΑ. Ιδιαίτερα η Wall Street υπέστη σοβαρές απώλειες, με τον δείκτη S&P 500 να μειώνεται περίπου 11% σε δύο ημέρες και την κεφαλαιοποίησή του να υποχωρεί κατά 5,4 τρις δολάρια, ενώ ο δείκτης Nasdaq κατέγραψε πτώση 12%. Στην Ευρώπη, ο δείκτης Stoxx 50 έκλεισε με απώλειες 8% στο ίδιο διάστημα.
Το δολάριο επίσης υπήρξε θύμα της κατάστασης, με το ευρώ να ανατιμάται κατά περίπου 2% και να ξεπερνά τα 1,10 δολάρια για κάποιο διάστημα, αν και την Παρασκευή οι κερδισμένοι περιορίστηκαν.
Η αντίκτυπος των δασμών του Τραμπ είναι σαφής για τους επενδυτές: όλες οι οικονομίες αναμένεται να πληγούν σε έναν ορατό χρονικό ορίζοντα, με την αμερικανική οικονομία να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο ύφεσης εξαιτίας ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου. Είναι παράδοξο να βλέπουμε μια κυβέρνηση της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου να εφαρμόζει πολιτικές που αγνοούν τις προειδοποιήσεις για τις αρνητικές συνέπειες στην ίδια και στους παραδοσιακούς συμμάχους της.
Σημαντικές εκτιμήσεις από μεγάλες αμερικανικές τράπεζες, όπως η JP Morgan, προβλέπουν ύφεση 0,3% για την αμερικανική οικονομία φέτος, με εκτίναξη της ανεργίας στο 5,3%. Για την Ευρωζώνη, η Barclays εκφράζει ανησυχίες σχετικά με την ανάπτυξη, προειδοποιώντας για πιθανή ύφεση στο δεύτερο εξάμηνο του 2025.
Ο ενιαίος συντελεστής 20% που επιβλήθηκε στα προϊόντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης επηρεάζει και τα ελληνικά προϊόντα, αν και οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ είναι περιορισμένες, μόλις στο 4,8% των συνολικών εξαγωγών. Οι άμεσες επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία αναμένονται μικρές, ωστόσο οι έμμεσες συνέπειες από την υποβάθμιση των βασικών εξαγωγικών αγορών, όπως η Γερμανία και η Ιταλία, θα είναι σημαντικές.
Η πολιτική δασμών του Τραμπ χαρακτηρίζεται από αυθαίρετο τρόπο επιβολής, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις σε παραδοσιακούς συμμάχους και αντιπάλους της Αμερικής. Οι δασμοί κυμαίνονται από 10% για χώρες με πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο και φθάνουν έως 34% για την Κίνα, με τις πραγματικές επιβαρύνσεις να είναι ακόμη μεγαλύτερες.
Η διατύπωση του προέδρου Τραμπ σχετικά με πιθανές διμερείς διαπραγματεύσεις για την αναθεώρηση των δασμών, εάν υπάρξουν “εξαιρετικές προσφορές” από άλλες χώρες, υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν σημαντικές παραχωρήσεις, τις οποίες δύσκολα θα αποδεχθούν οι άλλες οικονομίες.
Η σκληρή απάντηση της Κίνας με επιβολή δασμών 34% στις αμερικανικές εισαγωγές από τις 10 Απριλίου σηματοδοτεί κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου, που ενδέχεται να οδηγήσει σε πιο σοβαρές εξελίξεις και αύξηση των πιθανοτήτων ύφεσης. Παράλληλα, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επισήμανε ότι η ΕΕ θα αντιδράσει σθεναρά με αντίμετρα αν δεν υπάρξει περιθώριο για συμβιβασμό μέσω διαπραγματεύσεων.
