Το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και οι δυνατότητες που παρέχουν τα δημόσια Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία προσελκύουν κάθε χρόνο χιλιάδες μαθητές, οι οποίοι συμμετέχουν σε εξετάσεις ή κληρώσεις για να αποκτήσουν θέση στις τάξεις αυτών των καινοτόμων σχολείων.
Τα πλεονεκτήματα των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων περιλαμβάνουν τα υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα των εκπαιδευτικών, η ελευθερία πειραματισμού, η υλοποίηση καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και οι συνεργασίες με ευρωπαϊκά σχολεία. Επιπλέον, η δωρεάν φοίτηση ενισχύει την επιλογή αυτή, με πολλούς γονείς να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να εγγραφούν σε αυτά.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του 2024, οι υποψήφιοι για τις θέσεις στα Πειραματικά και Πρότυπα Σχολεία ανήλθαν σε 20.299, με 10.845 από αυτούς να διεκδικούν 3.003 θέσεις στα Πειραματικά και 9.454 να επιθυμούν την εισαγωγή 1.794 μαθητών στα Πρότυπα Σχολεία.
Η προετοιμασία για την εισαγωγή στα Πρότυπα συχνά αρχίζει από τα μέσα του Δημοτικού, με πολλές οικογένειες να επενδύουν σε φροντιστήρια ή ιδιαίτερα μαθήματα, επιβαρύνοντας τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Ωστόσο, η πλειοψηφία προτιμά να επενδύσει στις εκπαιδευτικές ευκαιρίες που προσφέρουν τα συγκεκριμένα σχολεία.
Η συζήτηση σχετικά με την ίδρυση Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων ξεκίνησε το 1929 από τους παιδαγωγούς Δημήτρη Γληνό και Αλέξανδρο Δελμούζο, με στόχο την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Παρά τις διακυμάνσεις που υπήρξαν από την κατάργησή τους το 1985 μέχρι την επαναφορά τους το 2021, η συζήτηση για την ύπαρξή τους συνεχίζεται, με αρκετές ενστάσεις για το αν δημιουργούν σχολεία «διαφορετικών ταχυτήτων».
Το «ΘΕΜΑ» παρουσιάζει έναν συγκριτικό οδηγό που αναλύει τις προϋποθέσεις εισαγωγής και τη λειτουργία των σχολείων αυτών. Τα Πρότυπα, Πειραματικά και Ωνάσεια Σχολεία ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες της ελληνικής δημόσιας εκπαίδευσης, κάθε μία με τη δική της φιλοσοφία και στόχους.
Για τα Πρότυπα Σχολεία, τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:
- Απευθύνονται σε ακαδημαϊκά άριστους μαθητές.
- Η εισαγωγή γίνεται μέσω γραπτών εξετάσεων.
- Στοχεύουν στην καλλιέργεια της αριστείας και στην επίτευξη υψηλών ακαδημαϊκών επιδόσεων.
- Παρέχουν ενισχυμένα προγράμματα σπουδών σε απαιτητικό μαθησιακό περιβάλλον.
