Φωτογήρανση είναι η πρόωρη γήρανση του δέρματος που προκαλείται από την επανειλημμένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV), κυρίως από τον ήλιο αλλά και από τεχνητές πηγές όπως το σολάριουμ.
Εμφανίζεται στα πιο ορατά μέρη του σώματος, το πρόσωπο, το λαιμό και τα χέρια ενώ στις γυναίκες μια άλλη περιοχή είναι το εκτεθειμένο άνω στήθος. Τα χείλη μπορούν επίσης να εμφανίσουν σημάδια υπερβολικής βλάβης από τον ήλιο. Mε τη συνεχή έκθεση στην UV για αρκετά χρόνια, οι ρυτίδες γύρω από τα μάτια και το στόμα αυξάνονται σε αριθμό και γίνονται βαθιές πτυχές.
Τα σημάδια της φωτογήρανσης
Η φωτογήρανση εμφανίζεται ως:
- Ρυτίδες, απώλεια όγκου, χαλάρωση και αγγειακές διαταραχές.
- Αραχνοειδείς φλέβες στη μύτη, τα μάγουλα και το λαιμό.
- Διάφορα χρωματισμένα σημεία, όπως φακίδες και ανομοιόμορφο χρώμα δέρματος.
- Γενική απώλεια τόνου του δέρματος.
- Κόκκινα, φολιδωτά σημεία που ονομάζονται ακτινικές κερατόζες (γιατί σχετίζονται με τον ήλιο).
Η υπεριώδης ακτινοβολία
Η UV αποτελείται ουσιαστικά από τις ακτίνες UVA (320-400 nm) και τις ακτίνες UVB (290-320 nm). Σε γενικές γραμμές, η UVB θεωρείται ότι προκαλεί έγκαυμα ενώ η UVA γερνά το δέρμα αλλά υπάρχει σημαντική ανακάλυψη στη ζημιά που προκαλούν οι δύο κατηγορίες.
Η UVB διεισδύει μόνο στην επιδερμίδα, την εξωτερική στρώση του δέρματος. Δεν βλάπτει τα αγγεία διότι αυτά δεν υπάρχουν στην επιδερμίδα αλλά βλάπτει άμεσα το DNA των επιφανειακών κυττάρων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πρώιμα σημάδια φωτογήρανσης και με την πάροδο του χρόνου μπορεί να αναπτυχθούν προκαρκινικά κύτταρα και καρκίνοι που ξεκινούν από την επιδερμίδα, όπως το μελάνωμα. Δεν διεισδύει από τα τζάμια των παραθύρων και ένα μέρος της φιλτράρεται από τα σύννεφα.
Η UVA, ενώ ενοχοποιείται για λιγότερο επικίνδυνους καρκίνους του δέρματος, καταστρέφει επίσης την επιδερμίδα και διεισδύει βαθύτερα στο δέρμα. Βλάπτει όχι μόνο τα επιδερμικά κύτταρα αλλά το κολλαγόνο και την ελαστίνη που συνθέτουν τη δομή του χορίου και διατηρούν την ελαστικότητα του δέρματος. Βλάπτει και τα αιμοφόρα αγγεία. Η UVA είναι αυτή που ευθύνεται περισσότερο για τη φωτογήρανση επειδή διεισδύει πιο βαθιά στο δέρμα [1]. Διεισδύει επίσης από τα τζάμια και τα σύννεφα και είναι 10-100 φορές πιο άφθονη στο ηλιακό φως από τη UVB, ανάλογα με την εποχή και την ώρα της ημέρας. Ένας από τους κύριους τρόπους δράσης της UVA είναι η δημιουργία οξειδωτικού στρες που κάνει έμμεση ζημιά και στο DNA. Με τη συνεχή έκθεση στη UVA -ακόμα και πίσω από το παράθυρο του αυτοκινήτου- το μέγεθος της στιβάδας του δέρματος μειώνεται όπως και η ελαστικότητα της επιδερμίδας.
Για το εκτεθειμένο στον ήλιο δέρμα, έως και το 90% της γήρανσης οφείλεται στην υπεριώδη ακτινοβολία. Συγκρίνετε το δέρμα σας σε μια περιοχή που σπάνια εκτίθεται στον ήλιο με τα χέρια σας και θα δείτε τη διαφορά στον τόνο, το χρώμα και την υφή. Τα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, ωστόσο, η φωτογήρανση μπορεί να αποφευχθεί με καλές συνήθειες προστασίας από τον ήλιο.
Πώς μπορώ να αποτρέψω τη φωτογήρανση;
- Προστατέψτε το δέρμα σας όσο καλύτερα μπορείτε ενώ βρίσκεστε έξω, ειδικά μεταξύ 11 π.μ. και 3 μ.μ. όταν οι ακτίνες UV του ήλιου είναι ισχυρότερες. Αναζητήστε σκιά όποτε είναι δυνατόν.
- Φορέστε ρούχα που καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερο το δέρμα σας, καπέλο και γυαλιά. Η έκθεση στον ήλιο μπορεί να οδηγήσει σε πολλές παθήσεις των ματιών, όπως είναι ο καταρράκτης. Οι φακοί επαφής μπορούν επίσης να παρέχουν φωτοπροστασία για τον οφθαλμικό φακό [2].
- Βάζετε καθημερινά αντηλιακό και όχι μόνο σε περιόδους σημαντικής έκθεσης στον ήλιο. Το αντηλιακό είναι μια από τις καλύτερες αντιρυτιδικές κρέμες.
- Για καλύτερη φωτοπροστασία βάζετε αντηλιακό ευρέος φάσματος (ελάχιστο SPF 30) που προστατεύει από τις UVB και UVA. Εφαρμόστε ξανά μετά από κολύμπι ή έντονη άσκηση. Προστατέψτε καλά το πρόσωπο, τα αυτιά, το λαιμό και τα χέρια. Αυτές οι περιοχές εκτίθενται περισσότερο και παρουσιάζουν πρώτες τις ζημιές. Οι γυναίκες πρέπει να περιλαμβάνουν και το εκτεθειμένο άνω στήθος. Τα χείλη είναι επίσης επιρρεπή στη φωτογήρανση.
- Χρησιμοποιήστε καλλυντικά όπως ενυδατική κρέμα, κραγιόν, κρέμα χεριών και λοσιόν σώματος που περιέχουν SPF 30. Αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται επιπλέον του αντηλιακού ευρέος φάσματος.
- Αποφύγετε το τεχνητό μαύρισμα στους εσωτερικούς χώρους.